Ngày 15/8, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới, Chương trình Chống lao Quốc gia đã tổ chức Hội thảo kiện toàn mô hình tổ chức đơn vị chống lao tuyến tỉnh của 15 tỉnh chưa có bệnh viện chuyên khoa.

Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh Việt Nam hiện đứng thứ 16/30 nước có gánh nặng về bệnh nhân Lao cao nhất trên thế giới và xếp thứ 15/30 nước có gánh nặng bệnh Lao kháng đa thuốc cao nhất trên toàn cầu. Trong khi đó, Bệnh viện chuyên khoa đang trong quá trình sát nhập theo mô hình Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (TTKSBT). Sự thay đổi này đang gây ra những biến động lớn về tổ chức, nhân lực và hiệu quả của công tác chống lao tại 15 tỉnh, khó đảm bảo cho công tác chống lao trên địa bàn tỉnh.

Phát biểu tại Hội thảo, GS.TS Nguyễn Viết Tiến- Thứ trưởng thường trực Bộ Y tế, mục tiêu thanh toán bệnh lao là nhiệm vụ rất khó khăn và nặng nề của hệ thống các bệnh viện chuyên khoa lao. Với 15 tỉnh còn khó khăn, hiện chưa có bệnh viện chuyên khoa lao, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến đề nghị các đơn vị tùy thuộc vào những đặc thù riêng, cân nhắc và nghiên cứu mô hình đơn vị chống lao cho phù hợp và hiệu quả.

Hiện Bệnh Lao là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 2 trong các bệnh nhiễm trùng, với khoảng 1,6 triệu người tử vong do Lao. Theo ước tính, năm 2017, VN có thêm 124.000 người mắc lao và có 12.000 người chết do lao. Cứ mỗi ngày, lại có thêm 4.500 người chết bởi bệnh lao và gần 30.000 người mắc bệnh. Vì vậy, lao thực sự là một vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung. Đầu tư cho chấm dứt bệnh lao là đầu tư cho phát triển bền vững.

Chương trình chống Lao quốc gia Việt Nam trong thời gian qua cũng đã đạt được những thành tựu đáng kể. Trong 10 năm qua, dựa trên các nghiên cứu điều tra toàn quốc lần 1 năm 2007 và lần 2 năm 2017 và các nghiên cứu phụ trợ, bệnh lao ở Việt Nam đã giảm được 31%, trung bình 3,8% một năm. Những năm gần đây tốc độ giảm nhanh hơn, nhất là sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược Quốc gia phòng chống lao đến năm 2020, tầm nhìn 2030. Bên cạnh đó, đến nay chúng ra đã làm chủ được các kỹ thuật phát hiện, chẩn đoán, điều trị với kết quả cao, đã xây dựng được một hệ thống mạng lưới mạnh từ trung ương đến địa phương. Đây là một kết quả rất đáng mừng, nếu so sánh với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới. Điều này cho thấy hướng đi của Việt Nam hoàn toàn đúng và tiếp tục là mô hình điểm cho các nước có gánh nặng bệnh lao cao triển khai chiến lược chấm dứt bệnh lao của Tổ chức Y tế Thế giới. Nhưng để có thể đạt được mục tiêu tới năm 2030 phải cơ bản chấm dứt bệnh lao tại Việt Nam như trong Nghị quyết Trung ương 6, Khoá XII đã đề ra thì cần phải có những hoạt động cụ thể, mạnh mẽ hơn nữa.

Mặc dù mô hình tổ chức chống lao tuyến tỉnh hiện nay phần lớn do Bệnh viện chuyên khoa Lao/Bệnh phổi chịu trách nhiệm (đã có 48 bệnh viện chuyên khoa Lao/Bệnh phổi), tuy nhiên vẫn còn 15 đơn vị chống lao tuyến tỉnh chưa có Bệnh viện chuyên khoa đang trong quá trình sát nhập theo mô hình Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh. Sự thay đổi này đang gây ra những biến động lớn về tổ chức, nhân lực và hiệu quả của công tác chống lao tại 15 tỉnh, khó đảm bảo cho công tác chống lao trên địa bàn tỉnh.

Để giải quyết vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Viết Nhung- Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương – Chủ nhiệm Chương trình Chống lao Quốc gia đã đưa ra  đề xuất,  đối với các tỉnh đã xây dựng BV lao/ bệnh Phổi thì ưu tiên đầu tư xây dựng bệnh viện và sớm hoàn thành đưa vào sử dụng. Đối với các tỉnh không thành lập BV chuyên khoa (12 tỉnh): có 3 phương án, một là Thành lập Trung tâm Lao & Bệnh Phổi có giường bệnh (gồm khoa lao của Trung tâm phòng chống các bệnh xã hội và khoa lao của BVĐK tỉnh), hai là thành lập Trung tâm (khoa) lao và bệnh phổi trong Bệnh viện Đa khoa có 2 chức năng điều trị và quản lý Chương trình (Đơn vị hạch toán cấp 3 nhận kinh phí từ trung ương); thứ 3 là thành lập Khoa Lao riêng hoặc Khoa Lao-HIV trong Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh có chức năng quản lý, triển khai, giám sát hoạt động Chương trình chống lao trong toàn tỉnh phối hợp với khoa Lao và bệnh phổi, BV ĐK Tỉnh.

Các đại biểu đã cùng nhau thảo luận và thống nhất các phương án trên để  kiện toàn mô hình tổ chức đơn vị chống lao tuyến tỉnh cho 15 tỉnh chưa có bệnh viên chuyên khoa, góp phần vào công tác phòng chống lao quốc gia và mục tiêu thanh toán bệnh lao vào năm 2030.​